حکیم سنایی غزنوی

حکیم سنایی غزنوی معروف به حاجی خلیفه آدم

بارگاه حکیم سنایی غزنوی شاعر و عارف بزگ قرن پنجم و ششم

جدیدترین مطالب

 حکیم سنایی غزنوی (حاجی خلیفه آدم)

معرفی زندگی نامه حکیم سنایی غزنوی

بس که شنیدی صفت روم و چین                                        خیز و بیا ملک سنایی ببین!

غزنی یا غزنین که در 145کیلومتری جنوب غربی کابل واقع شده، یکی دیگر از ولایات پرافتخار افغانستان است. این ولایت در سال2013 به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن جهان اسلام شناخته شد که گواه بر شکوه و قدمت این سرزمین می باشد. سرزمینی که پس از سه دهه جنگ هنوز می تواند همچون نگینی قدیمی بر انگشتر گیتی بدرخشد.

یکی از آثار باستانی مهم غزنی، آرامگاه حکیم سنایی غزنوی شاعر بزرگ قرن پنجم و ششم است. حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم (473ـ545 ه.ق) از عارفان بزرگ زمان خود بود که علاوه بر شعر در تصوف و عرفان نیز شهره است.

بارگاه حکیم سنایی غزنوی شاعر و عارف بزگ قرن پنجم و ششم
بارگاه حکیم سنایی غزنوی شاعر و عارف بزگ قرن پنجم و ششم

حکیم سنایی که به او حاجی خلیفه آدم نیز می گویند؛ برای نخستین بار مفاهیم عرفانی را وارد شعر فارسی کرد. سپس شاعران بزرگ دیگری همچون حافظ، سعدی، نظامی، عطار و به خصوص مولانا از او الهام گرفتند. مولانا که بیشترین تاثیر را پس از عطار از اشعار عرفانی سنایی گرفته، سروده است:

عطار روح بود و سنایی دو چشم او                                          ما از پی سنایی و عطار آمدیم

آرامگاه حکیم سنایی غزنوی
آرامگاه حکیم سنایی غزنوی

دوران تحول حکیم سنایی غزنوی

حکیم سنایی غزنوی مدتی از عمرش را به رسم دیگر شاعران زمان خود، در خدمت حکومت ها بوده است. او که در دستگاه مسعود بن ابراهیم غزنوی و بهرام بن مسعود شعر می سرود، پس از سفر حج تغییر رویه داد. حاجی خلیفه آدم ابتدا به بلخ و سرخس عزیمت نمود. سپس به مکه رفت و بعد از زیارت حج به اشعار زهد آمیز روی آورد.

عده ای بر این باورند که زندگی سنایی پس از سفر حج به کلی دگرگون شد و او با پرهیزکاری و دوری از دنیا به سرودن شعر پرداخت. اشعاری که حاجی خلیفه آدم در دوران تحول خود سرود امروزه جزو شاهکار های ادب فارسی هستند. قصاید، غزل ها و مثنوی های او سرشار از مضامین عرفانی و نکوهش دنیا، دعوت به تفکر و زهد، نقد احوال اجتماعی و ترسیم زندگی معصومین (ع) است.

منظومه های ماندگار بسیاری از حکیم سنایی غزنوی به جا مانده است. از جمله: دیوان اشعار، صدیقه الحقیقه, طریق التحقیق، کارنامه ی بلخ، سیر العباد الی المعاد و… .

بارگاه حکیم سنایی غزنوی

امروزه بارگاه حکیم سنایی غزنوی یکی از زیارتگاه های مهم افغانستان به شمار می رود و مردم بسیاری به آنجا رفت و آمد می کنند. این مکان که در جنگ با روس ها آسیب دیده بود تا حدودی بازسازی شد و بنای کنونی آن از دوران ظاهرشاه به جا مانده است. در سالهای اخیر نیز تلاش هایی برای مرمت و بازسازی آن از سوی دولت و مقامات غزنی صورت گرفته است.

گنبد فیروزه ای آرامگاه سنایی
گنبد فیروزه ای آرامگاه سنایی

امروزه بنای بارگاه حکیم سنایی غزنوی دارای یک گنبد فلزی و دو بازوی گوشواره مانند است. قسمت راست بارگاه نیز به عنوان مسجد و محل اقامه ی نماز قرارگرفته است. همچنین کف مقبره ی حاجی خلیفه آدم نیز با سنگ مرمر پوشیده شده است. فضای روحانی این بارگاه نیز بسیار آرامش بخش است و می تواند دل هر اهل دلی را از دنیا و متعلقات آن جدا نماید. اکنون خیز و بیا ملک سنایی ببین!

بارگاه حکیم سنایی غزنوی از نمایی دیگر
بارگاه حکیم سنایی غزنوی از نمایی دیگر

بس که شنیدی صفت روم و چین                                          خیز و بیا ملک سنایی ببین

تا همه دل بینی بی حرص و بخل                                          تا همه جان بینی بی کبر و کین

زر نه و کان ملکی زیر دست                                                 جونه و اسب فلکی زیر زین

پای نه و چرخ به زیر قدم                                                    دست نه و ملک به زیر نگین

رخت کیانی نه و او روح وار                                                   تخت برآورده به چرخ برین

رسته ز ترتیب زمین و زمان                                                 جسته ز ترکیب شهور و سنین

سلوت او خلوتی اندر نهان                                                   دعوت او دولتی اندر کمین…

مطالب دیگر

بیشتر بخوانید

2 نظرات
  1. محمدجواد می‌گوید

    سلام. مسئول یا متولی بارگاه حکیم سنایی غزنوی کیست؟

  2. سعید شرفی می‌گوید

    سلام، سنایی غزنوی معروف به پیرغزنین، اولین شاعری بوده که عرفان را وارد شعر فارسی کرده ، از کودکی که دانش آموز بودیم بارها اشعارزیبایش را خوانده ایم، شاعری عارف وزاهدی بی‌نظیر بوده است، ومحبوب ما ایرانیان ،خداوند رحمتش کند، یادش برای همیشه گرامی باد

نظر دهید

ایمیل شما نمایش داده نخواهد شد