سید جمال‌الدین افغانی

 سید جمال‌الدین افغانی

افغانستان قلب آسیاست و کابل قلب افغانستان. پایتخت اشک ها ولبخند ها. دیاری که مردمانش سالیان سال است که با درد و خون و جنگ آشنا هستند. ولی تلاش و امید در کوچه پس کوچه های آن همیشه جاری ست. کابل همیشه استوار، بزرگان و نام آوران بسیاری را در دل خود جای داده است. سید جمال الدین افغانی یکی از آنهاست که از او با عنوان اولین مبلغ اندیشه ی اتحاد اسلام یاد می شود.

سید جمال الدین افغانی (1217ـ1275ش)  به سید جمال الدین اسدآبادی یا اسعدآبادی نیز معروف است. مزار او که یکی از اندیشمندان سیاسی جهان اسلام می باشد، در دانشگاه کابل قرار دارد.

زندگی سید جمال الدین افغانی

پدر سید جمال الدین، سید صفدر و مادر او سکینه بیگم نام داشتند. سید جمال علوم ابتدایی زمان را نزد پدرش آموخت و در دوران نوجوانی در بسیاری از علوم دستی داشت. او در دوران جوانی تحت تأثیر اندیشه ی بزرگانی همچون ملاصدرا، ابن سینا و خواجه نصیر الدین طوسی قرار گرفت. در دوران جوانی تا میانسالی نیز به کشور های مختلفی سفر کرد تا اندیشه های خود را گسترش دهد.

سید جمال الدین افغانی، اولین مبلغ اندیشه ی اتحاد اسلام

سید جمال الدین افغانی را اولین مبلغ اندیشه ی اتحاد اسلام می دانند. او همچنین در زمره ی اولین نظریه پردازان بنیاد گرایی اسلامی نیز می باشد. سید جمال طی سفر هایی که به شهر ها و کشور های مختلف داشت، اندیشه های ضد استعماری خود را نشر می داد. او در عتبات، بصره، بغداد، استانبول، هندوستان، مصر و… مسلمانان را به اتحاد و همبستگی دعوت می نمود.

افکار و نظرات سید جمال الدین افغانی را می توان نقطه ی شروعی برای روشنفکری دینی در جهان دانست. چرا که او از معدود نظریه پردازانی بود که اسلام را با مدرنیته و علوم جدید همراه و همگام می دانست. در عین حال بازگشت به اسلام نخستین را نیز تبلیغ می نمود.

امروزه سید جمال الدین افغانی را یکی از بزرگ ترین رهبران نهضت های ضد استعماری در جهان می دانند. سید جمال الدین در جهت تحقق اهدافش نشریه هایی نیز به چاپ رسانده است. از جمله ی این نشریات می توان عروه الوثقی و معلم شفیق را نام برد.

آرامگاه سید جمال الدین افغانی

سید جمال الدین در سال های آخر عمرش در ترکیه زندگی می کرد و امپراتوری عثمانی او را تحت نظر داشت. سرانجام پس از قتل ناصرالدین شاه ایران، به بهانه ی مشارکت سید جمال در این قتل، او را مسموم کرده و به قتل رساندند. پیکر او را نیز در استانبول به خاک سپردند. در سال1324 شمسی دولت افغانستان خواهان نبش قبر و انتقال پیکر سید جمال الدین افغانی به افغانستان شد. دولت ترکیه نیز با این خواسته موافقت نمود و بقایای جسد سید جمال در دانشگاه کابل به خاک سپرده شد.

با دفن پیکر سید جمال الدین در آن محل، نام آن جا دارالفنون نهاده شد. در زمان حکومت محمدظاهر شاه سازه ای از جنس سنگ آبنوس نیز بر فراز مزار سید ساخته شد.