معرفی ولایت بادغیس

آتیس این بار قصد دارد در ادامه سلسله معرفی‌های خود سری به ولایت بادغیس بزند. ولایت بادغیس یکی از ولایت‌های سرسبز کشور افغانستان است با تپه‌های سرسبز و غنی، هرچه که ولایت‌های غور و و فراه خشک وبی آب و علف است ولی بادغیس حاصلخیز ومستعد برای محصولات زراعتی است. در فصل بهار اگر یک سفری به بادغیس داشته باشیم، تپه‌ها وکوه‌هایی می‌بینیم سحر آمیز که از سرسبزی و طراوت هر بیننده‌ای را به شوق می‌آورد خصوصا گل‌هایی سرخ وسفیدی به نام “گل دختر”.

زمین‌ها همیشه پوشیده ازگندم و دراواخر فصل بهار فصل کشت خربزه وهنداوانه در این زمین‌ها می‌باشد که سراسر تپه‌ها را فرا می‌گیرد ودهقانان با خر وگاو درحال کشت آن است. ولایت بادغیس یکی از ولایات کوهستانی افغانستان می‌باشد که دارای راه‌های مواصلاتی زیادی نمی‌باشد.
این ولایت که در حدود 23 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و از غرب به ولایت هرات، از شرق به ولایت فاریاب، از شمال به کشور ترکمنستان و از جنوب به ولایت غور همسایه است. جمعیت این منطقه را اکثراً تاجیک‌ها، هزاره‌ها و پشتون‌ها تشکیل می‌دهند، اگر چه از اقوام دیگر مانند ازبک‌ها، ترکمن‌ها و بلوچ‌ها نیز وجود دارد.

داستان بوی جوی مولیان

امیر نصر بن محمد سامانی هنگام سفرش جانب بخارا آنقدر دلبسته زیبایی‌های طبیعی بادغیس گردید که با تمام شوکت و دبدبه شاهانه‌اش چهار سال در آنجا توقف کرد و نمی‌توانست از محیط آن جدا گردد. تا اینکه دولتمردانش از استاد ابو عبدالله جعفر بن محمد رودکی تقاضا نمودند تا چاره‌ای بیاندیشد که سلطان راهی بخارا گردد. همان بود که رودکی این قصیده را سروده و در حضور امیر خواند.

یاد یار مهربان آید همی بوی جوی مولیان آید همی
زیر پایم پرنیان آید همی ریگ آمو و درشتی راه او
خنگ ما را تا میان آید همی آب جیحون با چنین پهناوری
میرزی تو شادمان آید همی ای بخارا شاد باش و شاد زی
سرو سوی بوستان آید همی میر سرو است و بخارا بوستان
ماه سوی آسمان آید همی میر ماهست و بخارا آسمان
و امیر نصر بعد از شنیدن این قصیده جانب بخارا حرکت نمود.

مناظر طبیعی

هرچه از ولایت هرات دورتر و به سمت ولایت بادغیس نزدیکتر می‌شوی قدم به قدم به زیبایی طبیعی محیط و طراوت فضا افزوده می‌گردد که اوج این زیبایی در بند سبزک است. بند سبزک یکی از مکان‌های زیبا وسحرآمیز درا فغانستان است که هر بیننده ای را مسحور زیبایی خود می کند
بند سبزک درست شبیه به یک کاسه کلان است که وقتی از نقطه‌ای به درون آن نگاه کنی، طوری به نظر می رسد که در مابین آن چند کاسه کوچکتر را داخل هم کرده باشند. به همین صورت دره‌های داخل هم مثل کاسه های کوچکتر بین در بین، این بند را درست کرده است وهر دره مملو از درخت‌های خودرویی است که مثل سربازان یک لشکر در کنار هم ایستاده‌اند. سربازانی با کلاه خودهایی برسر و شمشیرهایی در دست؛ سوار براسب های سیاه، که فکر می‌کنی در انتظار فرمان حمله به لشکر مقابل است.
وقتی به بند سبزک می‌رسی در یک سمت دره‌هایی خواهید دید به هم پیچیده ودر سمت دیگر، کوه‌هایی خواهید دید در هم تنیده، که پشت به پشت وپهلو به پهلوی هم قرار گرفته‌اند. همان کاسه‌ای را که گفته شد اگر طی کنیم، سرانجام از گوشه‌ای از همان کاسه که تصور کنیم در این نقطه شکسته باشد؛ به منطقه‌ای می‌رسید که به آن دره‌ی لامان می‌گویند.

دره لامان

دره لامان دره‌ای است با طراوت که در دو طرف آن دو راسته کوه سرسبز وبا نشاط دراز کشیده است. و تپه‌های پوشیده از علف‌های گوناگون از جمله گندمی که به صورت دیمی توسط اهالی دره‌ی لامان کاشته می‌شود، این دو راسته کوه را به‌وجود آورده است. در میان دره‌ی سرسبز لامان هرچه که پیش می‌روی زیباتر می‌شود. خصوصا خیمه‌های برافراشته شده توسط مالداران وکوچی‌ها و حیواناتی که در اطراف این خیمه‌ها لمیده‌اند ویا به چرا مشغول‌اند. باید گفت که مردم دره ی لامان هنوز هم به صورت ابتدایی وطبیعی زندگی می‌کنند. همه چیز در این دره طبیعی است و ابتدایی، گویی در طول دره‌ی سرسبز لامان؛ گذر زمان در نقطه‌ای توقف کرده است و از کاروان بشری رو به جلو به جا مانده است و هنوز دنیایی نوین در این دره نرسیده است .و زندگی شکل ابتدایی خودرا حفظ کرده است. مردم آنجا هنوز فکر می‌کنند دنیا در دره‌ی لامان خلاصه می‌شود وبیرون ازا ین دره آخر دنیا است.
فاصله بین لامان تا قلعه نو مرکز ولایت بادغیس حدود 50 کیلومتر است. اماهمین فاصله را باید در سه ساعت طی کنی، چرا که مجبوری از روی سنگهای میخ شده در زمین عبور کنی وچیزی به نام سرگ به معنی واقعی آن وجود ندارد.

ولسوالی‌های ولایت بادغیس

شهر قلعه نو مرکز این ولایت می‌باشد. به جز مرکز، این ولایت دارای شش ولسوالی دیگر می‌باشد که عبارتند از:
• ولسوالی آب کمری: این ولسوالی در غرب ولایت بادغیس قرار گرفته است که اکثر باشندگان این ولایت را قوم هزاره تشکیل داده است. آب خدایی، الخان، انجیر، دزدنک، کنه قول، خلیفه و پاپل از جمله روستاهای این ولسوالی می‌باشد. مهمترین محصول این ولایت پسته می‌باشد که شهرت به خصوصی دارد.

• ولسوالی جاوند:

بزرگترین ولسوالی بادغیس محسوب می‌شود که در جنوب شرق این ولایت قرار گرفته است. بیشتر روستاهای این ولایت در میان کوه‌های سربه فلک کشیده و عجیب و غریب قرار گرفته‌اند. زیبائی‌های طبعیی این ولسوالی هنوز بطور دست نخورده موجود است که چشم هر بیننده را به خود جلب نموده و آب هوای گوارای آن جای مناسبی برای گشت و گذار و باز دید است.

• ولسوالی غورماچ:

ولسوالی غورماچ در شمال ولایت بادغیس قرار گرفته است که از شمال به مرز ترکمنستان، در شرق ولسوالی قیصار ولایت فاریاب و از طرف جنوب غرب به ولسوالی مرغاب هم مرز است. مرکز این ولسوالی نیز خود غورماچ است، قریه جات مهم این ولسوالی عبارتند از: آبگرمک، ارزنک، دوآبی، غوربند، حسین، جوی شور، کاریز، خاتون، خوشکی، پاماختو، پتو، رنگین، راشد، سرتکت، سوریوون، سنجیدک و شرشاری.

• ولسوالی مقر:

ولسوالی مقر از شرق به مرکز ولایت بادغیس از جنوب به ولسوالی قادس از جنوب شرق به ولسوالی مرغاب وصل می‌شود، ونیز قابل یاد آوری است که شمال این ولسوالی را بخشی از بندر ترکمنستان تشکیل داده‌است. این ولسوالی بطور زیبای درامتداد یک رودی که از وسط کوه‌ها عبور می‌نماید قرار گرفته‌است.

• ولسوالی قادس:

بخش جنوبی ولایت بادغیس را ولسوالی قادس تشکیل داده‌است. که از طرف شرق به ولسوالی جوند از غرب به شهر قلعه نو از غرب به ولسوالی‌های مقر و مرغاب و از طرف جنوب به بند سبزک وصل بوده که امتداد این ولسوالی را به ولایت هرات وصل می‌نماید. مرکز این ولسوالی را نیز قادس نامند. شاید بتوان گفت ولسوالی قادس از زیباترین و خوش آب و هواترین ولسوالی‌های ولایت بادغیس می‌باشد به طوری که آب وهوای این ولسوالی بسیار گوارا و محل مناسبی برای زندگی گفته می‌شود.

• ولسوالی بالامرغاب:

ولسوالى بالامرغاب در شمال اين ولايت موقعيت دارد، از طرف شمال با ترکمنستان و از طرف شرق با ولايت فارياب همسایه است. مردم اين ولسوالى بيشتر با مالدارى مصروف هستند. همچنان باغ‌هاى پسته زياد در اين ولسوالى وجود دارد.