ولایت بغلان

معرفی ولایت بغلان

این بار آتیس قصد دارد در ادامه سلسله معرفی ولایات به یکی از ولایات مهم صنعتی و زراعتی افغانستان بپردازد. ولایت بغلان در حدود 230 کیلومتری کابل و درامتداد شاهرای کابل- مزارشریف واقع شده است. این ولایت را می‌توان از جمله ولایات کلیدی افغانستان دانست زیرا که ولایت بغلان هشت ولایت شمال کشور را با مرکز افغانستان یعنی شهر کابل متصل می‌کند.

ولایت بغلان ازطرف شمال با ولایت کندوز(قندوز)، از طرف شمال‌شرقی با ولایت تخار، از غرب و جنوب غربی با ولایت پنجشیر،از طرف جنوب با ولایت پروان، از طرف جنوب غربی با ولایت بامیان و در نهایت از طرف شرق با ولایت سمنگان سرحد مشترک دارد. سالنگ شمالى در محدودۀ بغلان و سالنگ جنوبى در ولایت پروان واقع بوده و اين دو ولايت را جدا نموده است. منطقه بغلان در قدیم از آن کوشان‌ها بود. بازمانده‌های یک آتشکده زرتشتی به نام سُرخ‌کُتَل نیز در بغلان وجود دارد.
مردمان این ولایت را بیشتر اقوام تاجیک، هزاره‌، پشتون و ازبک تشکیل می‌دهند. آمارها نشان می‌دهد که ۸۰ درصد از مردم بغلان در روستاها زندگی می‌نمایند درحالیکه ۲۰ درصد آنها در مناطق شهری زندگی می‌کنند.

ولسوالی ها:

1- شهر پلخمری

مرکز ولایت بغلان می باشد. این شهردر تقاطع جاده جدید مزارشریف، کندوز و کابل قرار دارد. گرچه هنوزهم ظاهر صنعتی این شهر حفظ شده است و دارای کارخانه‌های بافندگی، سیمان و زغال سنگ است. بازار بزرگ عمومی (مندوی) پلخمری معروف است. بازار شهرولایت بغلان به دو بخش تقسیم شده‌است، در مرکز و ناحیه غربی غلات و میوه و در بخش شرقی بازار تجاری، خیاطی و چاپخانه مشاهده می‌شود.

2-ولسوالی دوشه (دوشی)

ولسوالی دوشه در 50 کیلومتری شهر پلخمری قرار گرفته است. گندم و برنج از جمله مهمترین محصولات کشاورزی این ولایت محسوب می‌شوند. علاوه بر این وجود معادن غنی از جمله معادن طلا در منطقه دره اسکارت این ولسوالی بر اهمیت این منطقه افزوده است.

۳-ولسوالى خنجان

ولسوالى خنجان در ۷۲ كيلومترى شهرپلخمرى موقعيت دارد .مردم آن مصروف مالدارى، باغدارى و وزراعت مي‌باشند. بعید به نظر می‌رسد که اهل افغانستان باشی و توت تازه خنجانی که در کل کشور شهرت دارد را نشنیده باشی. شاید به جرات بتوان گفت ولسوالی خنجان از جمله ولسوالی کلیدی ولایت بغلان می باشد زیرا این ولسوالی از طریق سرحد داشتن مشترک با ولسوالی سالنگ ولایت پروان و تونل سالنگ توانسته است که شهر کابل را با 8 ولایت شمال کشور و شمال‌شرق وصل کند. علاوه بر این سالنگ شمالی در ولسوالی خنجان قرار گرفته است.

۴-اندراب ها

اندراب ها منطقۀ وسيع ولايت بغلان را تشکيل مي‌دهد که شامل ولسوالى‌هاى ده صلاح، بنو و پل حصار مي‌شود.

۵-ده صلاح

ده صلاح شامل ولسوالى هاى دور دست بغلان بوده و در (۱۱۷) كيلومترى شهر پلخمرى قرار دارد. حاصلات اين ولسوالى برنج( شالى) و گندم و ميوه هاى آن شامل سيب، آلو وشفتالو است که به ساير ولايات نيز صادر مي‌گردد.

۶- بنو

بنو از شهر پلخمرى (۱۰۸) كيلو متر فاصله دارد . مردم آن بيشتر به مالدارى، باغدارى و زراعت اشتغال دارند . معدن زغال سنگ آلوگک نيز دراين ولسوالى واقع است .

۷-پل حصار

پل حصار يکى از ولسوالى هاى دور دست بوده و در ۱۲۵ كيلومترى مركز بغلان واقع است

۸-ولسوالی نهرین

ولسوالی نهرین به طرف شمالشرق در ۷۵ کیلو متری شهر پلخمرى قرار داشته و مردم آن مالدارو زراعت پیشه‌اند. معدن زغال سنگ موسوم به چنارک نيز در این ولسوالی واقع است.

۹- تاله و برفک

تاله و برفک از جملۀ ولسوالى هاى دور دست بوده و به طرف جنوب‌غرب در (۱۲۳) كيلومترى پلخمرى واقع است و مردم آن مالدار و زراعت پیشه هستند. این ولسوالی نيز دارای دو معدن زغال سنگ بوده که یکی آن درمنطقه تاله و دیگر آن در منطقه برفک قرار دارد. این ولسوالی با ولسوالی سیغان ولایت بامیان سرحد دارد و اقتصاد برخى از مردم آن بر استخراج و فروش زغال سنگ می‌چرخد.

۱۰- دهنه غوری

دهنه غوری به طرف شمال‌غرب در (۲۷) کیلومتری شهر پلخمری قرار داشته و مردم این ولسوالی که با ولايت سمنگان سرحد دارد، زراعت پیشه بوده و از همين طريق امرار معيشت مى‌کنند.

۱۱- بغلان مرکزی

بغلان مرکزی يکى از ولسوالى هاى مرکزى ، صنعتى و پر نفوس ولايت بغلان بوده و به طرف شمالشرق در(۴۳) کیلومتری شهر پلخمری واقع است. وجود فابریکه شکر(بوره) بر اهیما اقتصادی این ولسوالی افزوده است.

۱۲- برکه

برکه در (۸۵ ) کیلومتری مرکز ولایت بغلان قرار داشته و اقتصاد بيشتر مردم آن به زراعت و مالدارى متکى است.

۱۳- جلگه

جلگه در (۹۳) کیلومتری شهر پلخمری واقع است و مردم این ولسوالی مالدار و زراعت پیشه بوده و از همين طريق امرار معيشت مى کنند.

۱۴- خوست

خوست در ۱۳۶ کیلومترى شهر پلخمری موقعيت دارد. مردم این ولسوالی نيز مالدار وزراعت پیشه بوده و مسیر مردم ولسوالی هاى گذرگاه نور و فرنگ را نيز تشکيل مي‌دهد.

۱۵-فرنگ:

فرنگ در (۱۵۰) کیلومترى و به طرف شمال‌شرق شهر پلخمری قرار داشته و با ولسوالی فرخار ولايت تخار سرحد دارد و یکی از ولسوالی های کوهستانی بوده و مردم آن از طريق مالدارى زندگى خود را به پيش مي‌برند.

16-گذرگاه نور

اين ولسوالى نيز از جملۀ ولسوالى هاى دور افتاده بوده و (۱۵۹ ) کیلومتری مرکز ولایت بغلان قراردارد و اکثر مردم آن مالدار هستند.

محصولات کشاورزی و صنعتی ولایت بغلان

محصولات کشاورزی عمده‌ی این ولایت عبارتند از گندم، برنج، پنبه، پسته، خربزه، تربوز، و میوه‌جاتی شامل توت، شفتالو، سیب و غیره می‌باشد. ولایت بغلان با داشتن ذخایر و معادن سرشار زغال سنگ، گچ، سمنت از جمله ولایات غنی افغانستان می‌باشند. همچنین وجود فابریکه‌های تولیدی همچون دستگاه نساجی، دستگاه‌های تولید برق وجود سیلو و سایر فابریکه‌های تولیدی و صنعتی در این ولایت بر اهمیت ولایت بغلان افزوده است.

جاذبه‌های طبیعی گردشگری

اما یکی از مناطق طبیعی زیبا و جذاب در این ولایت، چشمه شفا می‌باشد. این حمام به شکل ابتدایی در هشت اتاق محدود (چهار مردانه و چهار زنانه ) کنارهم ساخته شده اند. اتاق‌های این حمام ظاهراً تازه رنگ شده ولی با وسایل بسیار ابتدایی و اندک مجهز می‌باشند.
آبی که دراین حمام استفاده می‌شود از میان کوه معدن سمنت جاری است. باشنده‌های محل و استفاده کننده‌های این حمام منبع این آب را چشمه به نام شفا یاد می‌کنند و به این باوراند که آب این چشمه بیماری‌های جلدی مردم را درمان می‌کند. در گوشه این حمام پارک ‏تفریحی نیزساخته شده است که مردم از داخل و خارج ولایت برای میله با ‏خانواده های خود به این جا می‌آیند.

مناطق تاریخی:

ولایت بغلان با در نظرداشت قدامت تاریخی آن وگنجینه های باستانی که دارد بازگو کنندۀ هویت فرهنگی وباستانی این سرزمین می‌باشد .این ولایت که نقطه اتصال صفحات شمال وشمال‌شرق با مرکز کشوراست میراث دار بزرگترین ادیان قبل از اسلام ازجمله دین بودائی ، زردشتی وبرهمنی بوده که قدامت تاریخی این ادیان مربوط پنج هزار قبل از میلاد می‌باشد. از ساحات ماندگار این دوره‌های تاریخی در ولایت بغلان می‌توان از تپه سرخ کوتل، چین قله، شمرق و چهارشنبه تیپه که در مسیر شاه راه ابرشیم قرار دارد، نام برد. آثار بدست آمده از این ساحات نشان می‌دهد که این آثار به زمان کنشکاى کبیر و کوشانی‌های کوچک برمی‌گردد. کوشانى ها(بودايى ها ) در قرون٢-٥ ميلادى زيست داشتند.
کوههای واقع درجنوب شهر پلخمری مرکز ولايت بغلان، درست در ۱۵ کيلومتری روستای “شمرق” ، آثار حک شده ای در ديوار يک کوه کشف شده است. اين آثار که مجموعه یی از اشکال کنده کاری شده در دل کوه است و يک کاروان در حال حرکت را نشان می‌دهد شامل چندين شتر، فيل، اسب و انسان می‌شود که يکی پی ديگری حکاکی شده اند.